Bilkent Üniversitesi İktisat Fakültesi Prof. Dr. Refet Gürkaynak, Bloomberg HT için Türkiye’de seçim sonrası para politikası ve makroekonomik beklentileri değerlendirdi.
Türkiye’nin son bir buçuk yıldır kompakt bir ekonomi politikası çerçevesine sahip olmadığını belirten Gürkaynak, şunları kaydetti:
Hatırlarsanız 2021 yazında TCMB’nin düşük faiz politikası başladığında ilk olarak faizi indireceğiz ve enflasyon düşecek düşüncesiyle başlamıştı. Enflasyon patladı. Faiz oranını düşüreceği Çin olmamız gerekiyordu. Çin olmayacağımız ve olsaydık da pek iyi bir şey olmayacağı çok çabuk ortaya çıktı.
Sonra faizi indireceğiz, TL değer kaybediyor ama bu tesadüfen değil biz istediğimiz için oluyor. Cari açığı bu formda kapatacağız denildi. Cari açık da tarihin en yüksek seviyelerine ulaştı. Bu nedenle görüyoruz ki bu sonuçlar isteniyorsa bu politikaların baştan uygulanmaması gerekirdi deniliyor.
#yatay#haber##merkez#
“Hükümet uygulanan politikaların sonuçlarından memnun değil”
Bu politikaların sonuçlarından hükümetin de memnun olmadığını görüyoruz. Çünkü mutlu olsalardı bu sonuçları bu kadar değiştirmeye çalışmazlardı. Şu anda hem döviz kurunda hem de tahvil fiyatları başta olmak üzere menkul kıymet fiyatları üzerinde, Borsa ve türev araçlarda da çok yoğun bir kamuoyu baskısı olduğunu ve bu fiyatların normalde olduğu gibi oluştuğunu hepimiz görüyoruz. hem yasayla hem de öneriyle ortaya çıkar.
Bunun sebebi ilk etapta uygulanan ve bütünlüğü olmayan ekonomik davranışın sonuçlarına bakacağız ki sonuçların ne kadar kötü olduğu görülmesin ona gideceğiz, onu zorlayacağız. tahvil almak için “Oh, dolar satma” diyeceğiz.
Bunu neden söylemek zorundayız? Çünkü şimdiye kadar yaptığımız hiçbir şeye benzemiyor. Bundan dolayı geldiğimiz noktada, içinde bulunduğumuz bir ekonomik modelden, bir ekonomi politikası çerçevesinden bahsetmek mümkün değil. Ve işe yaramadığı için böyle devam edeceksek, yine hiçbir şey yapmıyoruz, saçma sapan şeyler yapıp sonra beğenmediğimiz ve bastırmaya çalıştığımız bir sistemle, aslında maliye politikası bunu, para politikası bunu yapar, bu iki şey bu sebeple ortada olabilir diyebiliriz. bizde yok
İktidar yeniden seçilirse vatandaş senin yaptığını beğendiğini, devam ettiğini söylediği için seçilecek. Aslında bu durumdan memnun olduklarını kendilerinin değiştirmeyeceklerini söylüyorlar.
“Mevcut ekonomi politikaları sürdürülemez”
Öte yandan biraz bakmayı bilirseniz bunun sürdürülemez bir şey olduğunu görürsünüz. Yani iki şeyden biri olmalı. Ya çok hızlı bir şekilde çok şiddetli bir kriz yaşayacağız ya da hızla kapalı bir ekonomi haline geleceğiz ve kapalı bir ekonomi olduğu için fiyat gibi şeylerin artık bir değeri olmayacak. Aslında alenen belirlendiler. Tamam diyemiyorsun, sinirlendim, gidiyorum, kapalı ekonominin tarifi bu. Bu yüzden kendinizi fakir bir ülkede isteksizce yaşarken buluyorsunuz. Bu ikisinden birine gerçekçi davranacağız. İkisi de Türkiye’nin üzerinde durabileceği şeyler değil. Onun için burada çok önemli bir yük var.
Burada izlenecek yol, Merkez Bankacılığına saygı duyan rastgele bir kişinin işidir. İşte hassas olan şey. Yeni Merkez Bankası liderinin, eski merkez bankacılığının aksine nasıl bir kırılma olduğunu, nasıl bağımsız olduğumu göstereyim diyerek faizi yüzde 70’lere çıkarması iyi bir şey değil. Her iki şekilde de iyi değil. Öncelikle o faizin bir anlamı var, bu kadar sıkmak doğru değil, yapmamalısın. İkincisi, bunu yaparak verdiğiniz sinyal aynı zamanda ciddi bir endişe sinyali de olabilir. Herkes 35-40 kademe düşünürken bu seviyeye çıkarsanız ne gördüler ve bu seviyeye yükselttiler.
“Faiz aralığının alt sınırı 30 civarında olmalı”
Bu durum kamu maliyesine de yansımaktadır. Hazine bu faizlerle işini nasıl yapacak? söylememeli Şu anda faiz oranının makul olacağı geniş bir aralık var. O aralığın alt sınırı muhtemelen 30 civarında olmalı, üst sınırı nerede bilmiyorum ama 60 diyebilirim. Enflasyon ve hızla düşürün çünkü geri kalan artık gereksiz sıkılaştırmaya giriyor.
Bu sıkılaşmanın Türkiye’de büyüme, işsizlik vb. birçok etkisi var. Bu parasız bir iş olsaydı yarın faizi enflasyondan yüzde 2800 daha düşük alırdınız, ne güzel olurdu ama bunu yaparak insanların boğazını kesiyorsunuz. Bu nedenle çok dikkatli test ederek ilerlemek gerekir. Bunu en başından söyleyebilmen gerekiyor. Şu anda Türkiye’de enflasyonu düşürmek için faiz oranlarının ne kadar artması gerektiğini ben de bilmiyorum.
Biraz görerek öğreneceğiz çünkü bir kısmı buradan gelecek. Güzel kravatlı, ekonomiden anlayan ciddi birisi buraya gelmiş diyecekler. Faizi yüzde 20’ye çıkardım dediniz. Şimdi 20 beklediğimden düşük ama oraya sadece Açıl beyefendiyi koymamışlar, yanına başkan yardımcılarını koymuşlar, diğer görevliler farklı partilerden gelmemiş. Bravo sana dedirtirsen başarılı olacaklarına inanıyorum.
“İnsanları yapılanlara ikna edecek yaratıcılık”
Buradaki beceri, davranışımı buna göre değiştirmek istememi sağlamaktır. Faiz oranı ne kadar düşükse o kadar iyidir. Yapamazsanız vatandaş ’10 yıldır başımıza gelenleri görüyoruz, kime güvenirsek güvenelim sonunda enflasyon çıktı, siz gerçekten yaptığınızı gösterene kadar inanmam’ dese. yaptım’, o zaman zor yoldan yapmak zorundasın.
Zor olan, gerçek ilgiyi öyle bir düzeye çıkarmaktır ki, insanlar ben bu ilgiyle hiçbir şey yapamam derler. Millet bu faizlerle ben bir şey yapamam, şirketler bir şey almaya gücü yetmez, ben malımı satamam bu yüzden fiyatı yükseltirim diyorlar. Enflasyonu düşürmenin en kötü yolu bu ama mecbursanız, bunu yapmanın yolu da bu. Beceri, bundan kaçınmaya ve mümkün olduğunca kaçınmaya çalışmaktır.
“TCMB’nin bağımsız olmadan enflasyonu düşürmesi mümkün değil”
Merkez Bankası’nın bağımsız olmadan gelişigüzel bir faiz yolu ile enflasyonu düşürmesi mümkün değildir.
Bir Merkez Bankası’nı insanları dövmeden özlediğini gösterebilirseniz, insanlar onun iç tutarlılığı olduğunu düşünmeye başlarsa, ki bu yaptığı kamu hizmetine saygıdır. Bunun bir kısmı da bu ülkenin aklı başında iş yapmaya karşı açlığından çıkacaktır.
